Đọc tiểu thuyết giống như du hành: nếu đi đến phương xa, ngắm một cảnh đẹp, thưởng thức một món ăn ngon, có cảm giác thích thú thế nào, thì khi người đọc tiểu thuyết tìm được một cuốn sách lạ và hay từ một nền văn học xa xôi cũng sảng khoái như vậy.
Colombia không quá xa lạ với người đọc Việt Nam. Tình yêu thời thổ tả và Trăm năm cô đơn cùng nhiều cuốn khác của Garbiel Garcia Marquez là món quen của người đọc văn học Việt. Thậm chí tôi nghe đồn tác giả Chết trong ngày Chúa nhật đọc Trăm năm cô đơn không dưới mười lần. Hay tôi nhầm, là nhân vật của anh ta chăng, trong Chung một cuộc tình? Dù sao đi nữa, thì Nguyễn Nguyên Phước là số rất ít nhà văn mà tôi luôn mong chờ tác phẩm. Thật đáng hổ thẹn cho nền phê bình Việt Nam khi chưa lấy có một bài viết tử tế về Một chuyến đi và Nhà máy sản xuất linh hồn. Và cũng thật hổ thẹn cho nền xuất bản Việt Nam, vì bất cứ lý do gì, không in được Chết trong ngày Chúa nhật. Nhưng ngoài G.G. Marquez ra thì ta biết gì về Colombia? Vaderrama tóc bồng bềnh hay Escobar phản lưới nhà trả giá bằng sinh mạng? Cả hai, tiếc thay không viết tiểu thuyết.
Một ngày đẹp trời nọ (dạo này trời thường đẹp, có lẽ vì ít người ra đường, ít xe cộ đua nhau nhả khói khiến trời cứ xanh ngăn ngắt), hoặc cũng có thể không đẹp lắm, quan trọng gì đâu khi đã cắm đầu vào màn hình, sau khi hì hục tìm mãi không ra password Amazon của mình, reset kiểu gì cũng không được, tôi đành đăng ký tài khoản mới để kết nối với cái Kindle mới được tặng (đa tạ). Trời xui đất khiến thế nào mà đập vào mắt là một cuốn e-book giá chỉ 2.99 đô, "Return to the Dark Valley" của Santiago Gamboa. Nhìn lướt qua phần giới thiệu, thấy bảo Gamboa chịu ảnh hưởng Roberto Bolano. Không đắn đo, tôi nhấp chuột, tải về Kindle và đọc luôn.
Santiago Gamboa, sinh năm 1965, học văn chương tại Bogota, triết ở Tây Ban Nha và văn chương Cuba ở Sorbonne, đã viết đâu đó chừng chục cuốn, và Trở về thung lũng tối là cuốn mới nhất của chàng, cũng là cuốn đầu tiên tôi đọc. Theo một cách nào đó, những chủ đề của Trở về thung lũng tối gần gũi với những cuốn nặng ký nhất của Bolano, 2666 và The Savage Detectives: bạo lực, tình dục, thi ca, và vì chàng là người Colombia, nên truyện của chàng còn có rất nhiều ma túy.
Có nhiều hơn một người kể chuyện (narrator) trong cuốn này: một cô gái bị cha dượng hiếp, tìm cách ra khỏi nhà để vào học ở một trường nữ tu, sa lầy ở đó, rồi sau lại trở thành một thi sĩ; một nhà văn vì một tin nhắn bí hiểm mà bay từ Rome sang Madrid để rồi chứng kiến một vụ khủng bố rồi sa vào một cuộc đánh nhau ngoài đường; một gã tân Nazi tự xưng là con trai Giáo hoàng ấp ủ ước mơ thành lập một nền cộng hòa thanh sạch; một giáo sĩ có quá khứ bạo lực. Và xen vào chuyện của các nhân vật trên là câu chuyện về cuộc đời của nhà thơ thấu thị Arthur Rimbaud. Các nhân vật trên, thoạt đầu như chẳng dính dáng gì tới nhau, về sau dần giao thoa, hội tụ, đương đầu với quá khứ, rồi nhiều người trong số họ cùng nhau trở về Harrar, nơi Rimbaud từng sống vài năm cuối đời.
Cấu trúc truyện phức tạp nhưng mạch lạc, gọn ghẽ. Cách kể chuyện cuốn hút. Văn viết chừng mực, tuy có khá nhiều xen bạo lực, tình dục, nhưng tuyệt nhiên không có những miêu tả gớm ghiếc kiểu Đất mồ côi của Tạ nhà văn. Lẫn vào trong đó là những suy ngẫm về thi ca, về những khủng hoảng của xã hội hiện đại, về nguồn gốc của tội ác. Trên hết, ta nhìn thấy mong muốn quên đi, dàn hòa với quá khứ, tha thứ và mong muốn trở về một nơi chốn thanh thản cho tâm hồn.
Còn quá sớm để gọi Trở về thung lũng tối là kiệt tác (dạo gần đây từ này bị lạm dụng). Nhưng chắc chắn, đọc cuốn sách này, tôi khoái.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét